🎨 Quy Luật Cộng Màu, Trừ Màu – Kiến Thức Cơ Bản Về Màu Sắc Trong Hội Họa Và Thiết Kế
Từ ánh sáng đến chất màu – Hiểu rõ cách pha trộn và sử dụng màu sắc là chìa khóa để tạo nên những tác phẩm đẹp mắt và ấn tượng. Trong bài viết này, Meko Media sẽ cùng bạn khám phá hai nguyên lý màu sắc quan trọng: Quy luật cộng màu (RGB) và quy luật trừ màu (CMY/CMYK), cũng như sự khác biệt giữa bảng màu của họa sĩ và bảng màu trong in ấn hiện đại.
🌈 1. Quy Luật Cộng Màu Là Gì? (RGB - Ánh sáng)
Khi nói đến màu sắc của ánh sáng, chúng ta sử dụng mô hình RGB với ba màu Đỏ (Red - R), Lục (Green - G), Lam (Blue - B). Đây là ba màu sơ cấp (primary colors) của ánh sáng.
- Đỏ + Lục = Vàng (Yellow)
- Lục + Lam = Cyan (Da trời)
- Lam + Đỏ = Magenta (Tím hồng)
- R + G + B = Trắng
Hình 1: Cộng màu – RGB (Red + Green + Blue = White)
🎨 2. Quy Luật Trừ Màu Là Gì? (CMY/CMYK – Mực in, chất màu)
Với màu vẽ, mực in, phẩm nhuộm, quy luật trừ màu được sử dụng, với ba màu sơ cấp:
- Cyan (C – Da trời)
- Magenta (M – Hồng đậm)
- Yellow (Y – Vàng)
Pha trộn:
- C + M = Lam (Blue)
- C + Y = Lục (Green)
- Y + M = Đỏ (Red)
- C + M + Y = Gần Đen → cần thêm K (Black) → CMYK
Hình 2: Trừ màu – CMY (Cyan + Magenta + Yellow = Black)
🧠 3. Vì Sao Màu Hóa Chất Gọi Là "Trừ Màu"?
Vật chất không có màu tự thân, chúng hấp thụ và phản xạ ánh sáng. Ví dụ:
- Vật màu đỏ → hấp thụ xanh + lục, phản xạ đỏ.
- Vật màu đen → hấp thụ toàn bộ ánh sáng.
- Vật màu trắng → phản xạ toàn bộ ánh sáng.
Do vậy, các màu sơn – mực in – phẩm nhuộm được gọi là trừ màu.
🖌️ 4. Bảng Màu Của Họa Sĩ – Mô Hình RYB (Red – Yellow – Blue)
Trong mỹ thuật truyền thống, bảng màu RYB được dùng với ba màu sơ cấp:
- Đỏ + Vàng = Cam
- Vàng + Lam = Lục
- Lam + Đỏ = Tím
Hình 3: Vòng màu RYB truyền thống trong mỹ thuật
🖼️ 5. Màu Sơn Dầu Phong Phú Hơn CMYK
- CMYK chỉ tái hiện được một phần nhỏ phổ màu mắt người cảm nhận.
- Họa sĩ có thể dùng >100 màu pigment khác nhau, trộn tạo hàng nghìn sắc độ.
- CMYK không thể tái tạo màu đỏ, lục hay tím như màu gốc tự nhiên.
Hình 4: Màu họa sĩ (dưới) luôn đậm và tinh khiết hơn màu sinh viên (trên)
🧪 6. Màu Sơ Cấp Không Tuyệt Đối
Khái niệm màu sơ cấp phụ thuộc vào hệ quy chiếu (ánh sáng hay hóa chất). Ví dụ:
- Đỏ cờ = Magenta + Vàng → không phải màu gốc tuyệt đối.
- RGB ≠ CMY ≠ RYB → mỗi mô hình có chức năng riêng.
📚 7. Ứng Dụng Trong Nghệ Thuật & Công Nghệ
Pointillism – nghệ thuật chấm màu (Georges Seurat, Paul Signac) – là ứng dụng sớm của cộng màu trong hội họa.
Hiệu ứng màu sắc chỉ đạt hiệu quả khi chấm đủ nhỏ, tương tự như điểm ảnh (pixel) trên màn hình kỹ thuật số hiện nay.
Hình 5: A Sunday on La Grande Jatte – Georges Seurat (1884–1886)
📌 Tổng Kết Quy Luật Màu Sắc
| Quy luật | Mô hình | Ứng dụng | Màu sơ cấp |
|---|---|---|---|
| Cộng màu | RGB | Ánh sáng, màn hình | Red – Green – Blue |
| Trừ màu | CMYK | In ấn, mực in | Cyan – Magenta – Yellow – Black |
| Họa sĩ | RYB | Mỹ thuật, phối màu | Red – Yellow – Blue |
